Productie: Rolly Smeets & Annick Lesage
Aantal delen: 9
Totale duur: 15 uur en 30 minuten
Omroep: VRT (02-02-2020)
Genre: Docudrama
Resumé:
In Beethoven vertelt dirigent, musicoloog en groot Beethoven-kenner Jan Caeyers op zijn eigen passionele manier over “de mens” Ludwig van Beethoven. Een diepmenselijk verhaal over grootse dromen, gefnuikte ambities, familiale en financiële problemen en natuurlijk ook over zijn vele nederlagen in de liefde. Want “Beethoven war immer verliebt!”.
Extra:
Inhoudsopgave per aflevering:
Aflevering 1:
29-03-1827. Meer dan 20.000 mensen zijn komen opdagen om de begrafenisplechtigheid van Beethoven bij te wonen. Iedereen beseft dat hier een monument van de Duitse cultuur ten grave gedragen wordt. Beethoven heeft bij leven hard moeten knokken om die status te bereiken.
Zijn kinderjaren in Bonn worden getekend door een strenge opvoeding van een drankzuchtige vader. Maar met zijn uitzonderlijk talent schopt hij het op 13-jarige leeftijd al tot hoforganist van de keurvorst. Wanneer hij 15 is, krijgt hij zelfs de toestemming om naar Wenen te reizen om er lessen te volgen bij niemand minder dan Mozart. Maar dan sterft zijn moeder…
Aflevering 2:
Bonn, 1790. Beethoven is een fiere jongeman die het leven van een hofmusicus leidt. Hij is één van de sterspelers in de Bonnse muziekkapel. Zijn donkere haardos en zware wenkbrauwen, geven hem de bijnaam “de Spanjool”. Dankzij zijn jeugdvriend Franz Wegeler wordt hij geïntroduceerd bij de familie Von Breuning. Helene Van Breuning ontfermt zich over Beethoven als over haar eigen zoon. Zij leert hem onder andere hoe hij zich op gepaste wijze moet bewegen in de hogere kringen.
In de Bonnse Zehrgarten komt Beethoven dan weer in contact met de intellectuelen van de stad. Hier ontkiemen zijn eigen liberale ideeën. En natuurlijk ook zijn eerste grote liefdes… In juli 1792 brengt Joseph Haydn een bezoek aan de stad. Zijn ontmoeting met de jonge Beethoven zal niet zonder gevolg blijven.
Aflevering 3:
Beethoven vindt in Wenen onderdak bij de familie Lichnowsky. Prins Lichnowsky, een groot muziekliefhebber en voormalige mecenas van Mozart, wil zich ook over de carrrière van Beethoven ontfermen, en dat leidt af en toe wel eens tot misverstanden. Terwijl Beethoven overdag compositielessen neemt bij Haydn, maakt hij ‘s avonds in de chique salons indruk met zijn virtuoos en duivels pianospel.
Mocht Beethoven in Wenen kunnen blijven, ligt er vast een glorierijke carrière als pianist in het verschiet. Maar voorlopig is hij officieel nog in dienst is bij de keurvorst in Bonn, en die wil dat hij terugkeert. Een groot dilemma dus…
Aflevering 4:
Op de drempel van het artistieke meesterschap. In het voorjaar van 1796 maakt Beethoven een grote concertreis langs de belangrijkste Europese hoven van centraal Europa: Praag, Dresden, Leipzig en Berlijn. Hij hoopt er contacten te leggen om een vaste betrekking als kapelmeester in de wacht te slepen. Dat draait op niets uit.
Maar terug in Wenen maakt hij kennis met de excentrieke Prins Lobkowitz die bij hem een cyclus van 6 strijkkwartetten bestelt. Twee jaar lang is hij hier mee in de weer. Het is een kantelpunt in zijn ontwikkeling als componist. Begin mei 1799 bestijgt gravin Anna von Brunsvik samen met haar dochters, Therese en Josephine de smalle wenteltrap naar Beethovens appartement. Ze wil haar dochters les laten volgen bij de beroemdste pianist van de stad. Het is vooral de verschijning van de jongste dochter, Josephine die Beethoven helemaal van de wijs brengt…
Aflevering 5:
1801. Op financieel vlak gaat het Beethoven voor de wind. De compositieopdrachten stromen toe. Zelfs meer dan hij er kan verwerken. Er is slechts één ding dat hem zorgen baart: zijn toenemende gehoorproblemen. Aanvankelijk wil hij die voor zijn omgeving verborgen houden. Maar in 1802 kan hij er niet meer onderuit. Tijdens een verblijf in het dorpje Heiligenstadt stort hij helemaal in. Hij schrijft zelfs een testament. Het is een diepe existentiële crisis die grote gevolgen zal hebben voor de rest van zijn carrière.
Beethoven moet op zoek naar “een nieuwe weg” om zijn tragische handicap om te buigen in zijn voordeel. In zijn dagboek noteert hij: “Precies omdat je zo beperkt bent door je zintuigen, is het leven voor de Kunst de enige mogelijkheid”. Het aanbod om huiscomponist te worden van het moderne Theater an der Wien is dan ook een geschenk uit de hemel.
Aflevering 6:
Het is 1803 en Beethoven droomt van een carrière in Parijs. Want daar is het dat het allemaal gebeurt. Hij overweegt zelfs om zijn derde symfonie aan niemand minder dan Napoleon Bonaparte op te dragen. Wanneer deze echter op 02-12-1804 zichzelf tot keizer kroont, verandert Beethoven van gedachten en bergt hij zijn Parijse plannen voorgoed op.
In de zomer van 1804 daagt zijn oude geliefde Josephine Brunsvik weer op. Ze is inmiddels weduwe geworden en Beethovens liefde voor haar laait weer hoog op. Hij stort zijn hart uit in passionele liefdesbrieven en zijn pianosonate, de “Appassionata”, lijkt een perfecte weergave van de turbulenties van zijn gemoed. Helaas kan Josephine zijn liefde niet beantwoorden. Na de zoveelste nederlaag in de liefde werpt Beethoven zich weer op zijn werk, met name de compositie van zijn eerste en enige opera “Fidelio”.
Aflevering 7:
In 1806 blaast Beethoven de bruggen op met zijn mecenas prins Lichnowsky waardoor hij voortaan helemaal op zichzelf is aangewezen. Gelukkig blijft hij nieuwe compositieopdrachten verwerven. In april 1807 ontvangt hij vanuit Eisenstadt zelfs een heel bijzondere opdracht: Prins Nikolaus Esterházy verzoekt hem een mis te schrijven voor de naamdag van zijn vrouw Maria. De “Missa in C” wordt alweer een belangrijk keerpunt in zijn carrière als componist, ook al is de opdrachtgever zelf er niet zo mee opgezet.
Na zijn terugkeer uit Eisenstadt gaat Beethoven weer aankloppen bij zijn geliefde Josephine Brunsvick. Een nieuw en onfortuinlijk hoofdstuk in deze lange liefdesgeschiedenis. In 1809 krijgt Beethoven het aanbod van Jérôme Bonaparte om kapelmeester te worden in Kassel. Drie bemiddelde Weense aristocraten weten daar echter een stokje voor te steken. Niet veel later mag Beethoven een contract ondertekenen dat hem de status van “Componist van het Vaderland” bezorgt.
Beethovens financiële zorgen lijken nu voor goed van de baan…tot enkele maanden later de Franse troepen voor de poorten van de stad staan. In de zomer van 1812 gaat voor Beethoven een langgekoesterde droom in vervulling. In het kuurstadje Teplitz ontmoet hij zijn allergrootste idool: Johann Wolfgang Goethe.
Aflevering 8:
In de nacht van 3 of 04-07-1812 loopt Beethoven toevallig een oude bekende tegen het lijf: de “onsterfelijke geliefde”. Een dag later schrijft hij haar een passionele liefdesbrief… die hij echter nooit zal verzenden. Tot op vandaag is het gissen naar de identiteit van deze vrouw, maar Jan Caeyers heeft wel een sterk vermoeden. De aantekeningen in Beethovens dagboek doen vermoeden dat hij weer door een diepe existentiële crisis gaat.
In december van 1813 beleeft Beethoven één van de grootste successen uit zijn professionele carrière: zijn gelegenheidscompositie “Wellingtons Sieg” speelt handig in op de patriottische en nationalistische sentimenten van de Weense bevolking. Zelfs de aristocraten krijgen er tijdens het Congres van Wenen maar niet genoeg van. Ook een herwerkte versie van Beethovens opera “Fidelio” verovert alle Europese operahuizen.
Beethoven is op het hoogtepunt van zijn roem. Alleen op familiaal vlak zit de wind niet mee. Wanneer in 1815 zijn dierbare broer Kaspar Karl overlijdt, eist hij het voogdijschap op over zijn minderjarig neefje Karl. Het is een verantwoordelijkheid die hem nog heel wat kopzorgen zal bezorgen…
Aflevering 9:
In januari 1816 wordt Beethoven na een lange en vermoeiende strijd officieel aangesteld als enige wettelijke voogd van zijn neef Karl. Beethoven wil hem de best mogelijke opvoeding geven. De kopzorgen daaromtrent houden hem echter weg van zijn schrijftafel. Bovendien moet hij vaststellen dat zijn muziek niet meer in trek is bij de Weense burgerij die zich liever laat inpakken door de champagnemuziek van componisten als Rossini.
Hij richt zijn blik opnieuw op het buitenland. Via zijn ex-leerling Ferdinand Ries haalt hij een belangrijke opdracht binnen voor de Londense Philharmonic Society, met name het componeren van 2 nieuwe symfonieën die Beethoven in Londen zelf mag komen uitvoeren. Maar zover komt het niet. Het is voornamelijk zijn zwakke gezondheid die daar een stokje voor steekt.
Bron: Hoorspelen.eu
