Ik heb de eer gehad een persoonlijke ontmoeting te mogen hebben met Léon Povel, hoorspelregisseur van meer dan 900 hoorspelen. De meest bekende hoorspelen zijn waarschijnlijk “Sprong in het heelal” en “Testbemanning”. Van deze, voor mij, zeer bijzondere ontmoeting wil ik u verslag doen in deze special.
- Hoe het begon
- De ontmoeting
- Interview met Léon Povel
- Resumé
- Na het bezoek…
Hoe het begon
Zoals ik in het menu “Nieuws” al eens vermeldde, heb ik een reactie op de site mogen ontvangen van Winfried Povel, de jongste zoon van hoorspelregisseur Léon Povel, zowel in mijn gastenboek als ook via mail. We mailden wat over en weer en op een gegeven moment stelde Winfried voor dat ik een aantal vragen die ik had persoonlijk aan zijn vader zelf stelde. Daarbij kreeg ik het persoonlijk e-mailadres van Léon Povel. Na wat wikken en wegen hoe je nou een hoorspelheld benaderd, heb ik de stoute schoenen aangetrokken en Dhr. Povel een e-mail gestuurd.
Al vrij snel kreeg ik een reactie terug, waarin Dhr. Povel had aangegeven dat hij mijn site had bekeken en met mij wel in contact wilde komen. Om hierover van gedachten te kunnen wisselen, stelde hij voor om telefonisch contact op te nemen.
Dhr. Povel had zijn telefoonnummer bijgevoegd in de mail en in de eerste week van mei heb ik hem opgebeld. Tijdens het gesprek werd duidelijk dat Dhr. Povel nog ontzettend veel bewaard heeft uit zijn tijd als hoorspelregisseur. Het leek hem zelfs bijna ondoenlijk om al dit materiaal en gegevens de revue te laten passeren en hij vroeg mij ook hoe ik dat zag. Omdat ik geen idee had of en zo ja wat ik moest verwachten van het archief, hebben we samen besloten dat ik “gewoon” eens langs zou komen en dat we dan een eventuele selectie zouden maken. De afspraak werd gemaakt en, na een afgelaste afspraak op 26 mei, hebben we een nieuwe afspraak gemaakt voor zondag 25 juni 2006 om 14:00 uur. Dan zou ik een ontmoeting hebben met de hoorspelheld Léon Povel op zijn privé adres!
Ik wilde niet onvoorbereid naar deze afspraak en heb me helemaal suf gepiekerd hoe je zo’n afspraak voorbereidt, wat neem je mee, wat ga je vragen, kortom hoe pak je zoiets aan? Ik heb hierbij ook mijn hoorspelvrienden Reinier Hollaardt en Petra Manenschijn om advies gevraagd en uiteindelijk met hun goede raad, heb ik besloten om een fotocamera mee te nemen, een dictafoon en een soort van mini-interview voor te bereiden en mee te nemen. Voor de rest had ik al een voorbereidende selectie gemaakt in de items, waarvan ik hoopte meer informatie te kunnen krijgen.
Gezien de bekendheid heb ik me hoofdzakelijk beperkt tot “Sprong in het heelal” en “Testbemanning”, het werk van Dhr. Povel zelf en een aantal acteurs waarmee Dhr. Povel heeft samengewerkt. Ook de hoorspelkern mocht voor mij hier niet ontbreken.
Als dank voor de gastvrijheid heb ik een cd-rom meegenomen met daarop de nog bestaande afleveringen van “Sprong in het heelal serie 1”, omdat ik de indruk had, na het telefoongesprek, dat Dhr. Povel meende dat dit hoorspel volledig verloren was gegaan.
Tijdens ons gesprek en de vele klappers met ontzettend veel materiaal uit die tijd, moest ik een selectie maken van de inhoud van mijn bezoek. Ik voelde me als een kind in een snoepwinkel, maar heb uiteindelijk gekozen uit een kleine selectie van materiaal uit het archief van Dhr. Povel, enkele kopieën van foto’s en een kort interview (zie elders in dit verslag). Tevens heeft Dhr. Povel voor mijn zoon (net als Jimmy in Sprong in het Heelal serie 2 in de Martiaanse stad in zijn “slaapkamer”) een handtekening gemaakt.
Buiten deze zaken heeft Dhr. Povel ook ontzettend veel verteld over zijn hoorspeltijd en ook daarvoor. En natuurlijk ben ik vergeten deze zaken op te nemen. Maar onder Resumé (elders in dit verslag) heb ik daar samenvattend verslag van gedaan.
Maar zoals dat zo vaak gaat bij iets geweldigs, vliegt de tijd en om 5 uur heb ik afscheid genomen van 2 hartelijke mensen die mijn hoorspelwereld enorm vergroot hebben en hiervoor wil ik Dhr. en Mevr. Povel bijzonder hartelijk danken. hier op de site daar zo interessant mogelijk verslag van te doen. Zeker en in eerste instantie voor Dhr. en Mevr. Povel zelf.
De ontmoeting
Zondagmiddag 25 juni 2006 om 13:15 ben ik in de auto gesprongen onderweg naar de Dhr. en Mevr. Povel. Uiteraard kwam ik op de A1 in de enige file terecht die Nederland rijk was op dat moment en dat hielp goed mee om de gezonde spanning een extra zetje te geven.
Toch kwam ik precies op het afgesproken tijdstip om 14:00 uur aan en Léon Povel deed zelf de deur open. En daar sta je dan oog in oog met de man, die er al meer dan 28 jaar voor zorgt dat ik, (en inmiddels ook mijn kinderen!) ongestoord kunnen slapen onder het genot van een hoorspel.
Het was een ontzettend hartelijk en gastvrije ontvangst. Met koffie en koek, kwamen we al gauw op het doel van mijn bezoek. Dhr. Povel had een archief bewaard van een enorme hoeveelheid aan originele radiogidsaankondigingen van de door hem geregisseerde hoorspelen.
Ook had hij een klapper met fotomateriaal en een speciale map van het hoorspel “Wie gaat er mee naar Engeland varen”. Hierin spelen 7 van de 9 kinderen van Léon Povel een rol. Het hoorspel was een enorm experiment, omdat het grotendeels werd bepaald door de reacties van de kinderen en het improvisatievermogen van de volwassen acteurs. Ook nu nog kon Dhr. Povel met veel enthousiasme vertellen over die tijd.
Tijdens ons gesprek en de vele klappers met ontzettend veel materiaal uit die tijd, moest ik een selectie maken van de inhoud van mijn bezoek. Ik voelde me als een kind in een snoepwinkel, maar heb uiteindelijk gekozen uit een kleine selectie van materiaal uit het archief van Dhr. Povel, enkele kopieën van foto’s en een kort interview (zie elders in dit verslag). Tevens heeft Dhr. Povel voor mijn zoon (net als Jimmy in Sprong in het Heelal serie 2 in de Martiaanse stad in zijn “slaapkamer”) een handtekening gemaakt.
Buiten deze zaken heeft Dhr. Povel ook ontzettend veel verteld over zijn hoorspeltijd en ook daarvoor. En natuurlijk ben ik vergeten deze zaken op te nemen. Maar onder Resumé (elders in dit verslag) heb ik daar samenvattend verslag van gedaan.
Maar zoals dat zo vaak gaat bij iets geweldigs, vliegt de tijd en om 5 uur heb ik afscheid genomen van 2 hartelijke mensen die mijn hoorspelwereld enorm vergroot hebben en hiervoor wil ik Dhr. en Mevr. Povel bijzonder hartelijk danken.
- Hoe het begon
- De ontmoeting
- Interview met Léon Povel
- Resumé
- Na het bezoek…
Interview met Léon Povel
Niet gehinderd door enige journalistieke ervaring en technische kennis, heb ik een interview gedaan met Dhr. Povel. Ik heb hierbij gebruik gemaakt van de opnamemogelijkheden van mijn mobiele telefoon en dit interview buiten met hem opgenomen. De fluitende vogels op de achtergrond geven de sfeer weer waarin de opname plaats vond.
Ondanks dat ik het interview had voorbereid, hoor ik zelf momenten die achteraf wellicht beter konden of antwoorden van Dhr. Povel die me ietwat afleidden van de voorbereide vragen. Maar omdat het unieke karakter van dit gesprek voor mij belangrijker is dan wellicht een journalistiek hoog cijfer, heb ik besloten de gehele opname ongewijzigd te plaatsen.
Hieronder twee fragmenten naar aanleding van de twee “foutjes” uit Sprong in het heelal, waarin ik in het interview naar verwijs.
In “Operatie Luna”: de verspreking van Jeff.
In “Mars slaat toe”, legendarisch.
Resumé
In mijn voorbereidingen op de ontmoeting heb ik een aantal zaken op papier gezet, in de hoop niets te zullen vergeten. Helaas ben ik er toch in geslaagd om een aantal zaken (achteraf pas bedacht, natuurlijk!) te “vergeten”. Zo heb ik bijvoorbeeld geen foto gemaakt van onze ontmoeting en heb ik een aantal bijzondere anekdotes niet opgenomen, die achteraf, voor mij, zo ontzettend de moeite waard waren.
Toch zal ik in onderstaande samenvatting trachten een aantal van deze anekdotes weer te geven.
Buiten zijn werk als hoorspelregisseur, dat Dhr. Povel pas oppakte na de oorlog, heeft hij eerst gewerkt als omroeper en reporter. Zo heeft hij o.a. op 28 mei 1932 de historische mededeling mogen doen dat de dichting van de afsluitdijk een feit was. Ook vertelde hij me van de onderlinge “strijd” met collega-reporters om het dichtstbijzijnde stopcontact bij een boer op locatie.
Léon Povel vertelde ook over zijn tijd bij de KRO tijdens de tweede wereld oorlog. Zo vertelde hij, dat men bij de omroepen werd gedwongen o.a. verslag te doen van de successen van de Duitsers in die tijd. Léon Povel heeft dat geweigerd. Hij gaf aan niet in staat te zijn om bijvoorbeeld een juichend verslag te doen van een bezoek van Mussert. Hiervoor was bij de bezetter begrip, maar men verwachtte van hem wel dat hij het audio-materiaal, dat men had gemaakt, verzorgde en onderhield.
Toen echter bij een sabotage actie van het verzet bepaald materiaal was beschadigd, werd Léon Povel daarvoor verantwoordelijk gehouden. Een Duits officier van de Rundfunk betreungsstelle (de controle dienst voor de Nederlandse omroepen) belde hem op en schreeuwde hem toe, dat hij dit zou doorgeven aan de Führer in Berlijn en dat hij zich de consequenties wel kon voorstellen.
Dhr. Povel heeft er waarschijnlijk zijn leven aan te danken dat hij zelf zes jaar lang in Berlijn op school had gezeten en de Duitse mentaliteit kende en dacht: Jij een grote bek – ik ook en schreeuwde razend terug dat hij er niets mee te maken had en zijn beklag zou doen bij de Reikskommisar Seys Inquart. Hij smeet de hoorn neer en wachte met bonzend hart af of ze hem zouden komen halen. Tien minuten later belde dezelfde officier op met excuses: ” Wir hatten das nicht so gemeint…”. Toch heeft Dhr. Povel sindsdien zijn verdere werk tijdens de oorlog moeten doen in het bijzijn van een SS’er met het pistool op tafel.
Ook heeft hij me verteld over de techniek in de begin tijd bij de radio.
Het meest frappante in het verhaal van Dhr. Povel vond ik toch echter, dat hij pas jaren na zijn pensionering “het applaus” kreeg voor zijn werk. Van hoorspelfanaten zoals u en ik, waarbij er een aantal zijn die hem dit persoonlijk hebben laten weten. En hij waardeert dit enorm!
Al met al heb ik een zeer indrukwekkende ontmoeting gehad met een hoorspellegende en heb ik gepoogd hier op de site daar zo interessant mogelijk verslag van te doen. Zeker en in eerste instantie voor Dhr. en Mevr. Povel zelf.
- Hoe het begon
- De ontmoeting
- Interview met Léon Povel
- Resumé
- Na het bezoek…
Na het bezoek…
Het bezoek aan Dhr. en Mevr. Povel is alweer bijna 2 jaar geleden. Toch denk ik nog regelmatig terug aan deze, voor mij, zeer bijzondere ontmoeting. Inmiddels heb ik ook al hele leuke reacties mogen ontvangen. Ook van de kinderen van Dhr. Povel. Zo mocht ik een portrettekening ontvangen, gemaakt door Brigitte Povel van haar vader, Léon Povel.
Léon Povel (2008)
Brigitte Povel heeft als 3-jarig meisje in het hoorspel “Wie gaat er mee naar Engeland varen” gespeeld. Ze is, zoals ze zelf zegt “met de geërfde kunstzinnige genen een andere kant opgegaan: ik ben kunstzinnig therapeut”. Brigitte Povel beheert ook een eigen website. Wilt u daar meer van weten, klik dan hier.
